FORWARD İŞLEMİ

Forward İşlemi:

İthalat operasyonlarında, kurun bankayla anlaşılarak sabitlenmesi.

…   

 Soru: Bu kapsamda ithalat beyannamesinde beyan edilen kur bilgisine göre herhangi bir kur farkı dikkate alınmalı mıdır?

I- GENEL BİLGİLER

 A- GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜ

 Gümrük Yükümlülüğü: Yükümlünün gümrük vergilerini ödeme zorunluluğunu (Gümrük Kanunu’nun 3/8-b.maddesi),

 Yükümlü: Gümrük yükümlülüğünü yerine getirmekle sorumlu olan bütün kişileri (Gümrük Kanunu’nun 3/11.maddesi),

İfade eder.

Yükümlü: Mükellef, vergi Mükellefi.

Mükellef: Vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişidir.

Vergi Sorumlusu: Verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir. Bu kanunun müteakip maddelerinde geçen “mükellef” tabiri vergi sorumlularına da şamildir/vergi sorumlularını da içine alır (Vergi Usul Kanunu’nun 8.maddesi).

 B- İTHALATTA GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜ

 1- İthalatta Gümrük Yükümlülüğü;

1. a) İthalat vergilerine tabi eşyanın serbest dolaşıma girişi,
2. b) İthalat vergilerine tabi eşyanın ithalat vergilerinden kısmi muafiyet suretiyle geçici ithali,

İçin verilecek gümrük beyannamesinin tescil tarihinde,

1. c) Basitleştirilmiş usulde yapılan beyanlarda basitleştirilmiş işlemlere ilişkin beyannamenin ya da gümrük idaresince kabul edilen ticari veya idari belgenin tescil edildiği ya da tescil hükmünde kayıt işleminin yapıldığı tarihte,

Başlar (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 181/1.maddesi, Gümrük Yönetmeliği’nin 483.maddesi).

 2-a) İthalat vergilerine tabi eşyanın, bu Kanunu (4458 sayılı Kanuna) aykırı şekilde Türkiye Gümrük Bölgesine girmesi ya da bir serbest bölgede bulunan ithalat vergilerine tabi eşyanın, bu Kanun’a aykırı olarak Gümrük Bölgesinin başka bir yerine gitmesi hallerinde, gümrük yükümlülüğü doğar.

182. b) Gümrük yükümlülüğü, eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesine bu Kanun’a aykırı olarak girişi tarihinde başlar (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 182.maddesi).

 3-a) Gümrük gözetimi altındaki ithalat vergilerine tabi eşyanın, kanuna aykırı olarak gümrük gözetimi dışına çıkarılması halinde gümrük yükümlülüğü doğar.

183. b) Gümrük yükümlülüğü, eşyanın gümrük gözetiminden çıkarıldığı tarihte başlar (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 183.maddesi).

 – Gümrük Kanunu’nun 183.maddesinde belirtilen eşya için yapılan gümrük beyanı veya beyanname yerine geçen başka bir belge sunulması ve yetkili gümrük idarelerinin onaylaması için bir belgenin düzenlenmesi, eşyanın gümrük statüsünün serbest dolaşımda bulunan eşya gibi değerlendirilmesine yol açabilecek yanlış niteliğe sahip ise, bu fiil, Kanunun 183.maddesinin birinci fıkrası uyarınca, eşyanın gümrük gözetiminden çıkarılması hükmündedir Gümrük Yönetmeliği’nin 484.maddesi).

 4-1) 183.maddede belirtilen haller dışında; a) İthalat vergilerine tabi eşyanın geçici depolanmasından veya tabi tutulmuş olduğu gümrük rejiminin uygulanmasından doğan yükümlülüklerden birinin yerine getirilmemesi,

1. b) Eşyanın söz konusu gümrük rejimine tabi tutulmasına veya nihai kullanımı nedeniyle indirimli yahut sıfır ithalat vergi oranı uygulanmasına ilişkin koşullardan birine uyulmaması hallerinde ve bu fiillerin geçici depolamanın veya ilgili gümrük rejiminin yanlış uygulanması sonucunu doğurduğunun tespit edilmesi,

Durumunda, ithalat nedeniyle gümrük yükümlülüğü doğar.

 4-2) Gümrük yükümlülüğü; a) Birinci fıkranın (a) bendinde belirtilen hükmün yerine getirilememesinin bir gümrük yükümlülüğü doğurması halinde, bu tarihte,

1. b) Eşyanın söz konusu gümrük rejimine tabi tutulmasına veya nihai kullanımı nedeniyle indirimli ya da sıfır ithalat vergi oranı uygulanmasına ilişkin bir koşula uyulmadığının sonradan tespiti halinde, ilgili rejime tabi tutulduğu tarihte,

Başlar (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 184.maddesi).

…

 C- İHRACATTA GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜ

 1- İhracatta Gümrük Yükümlülüğü: a) İhracat vergilerine tabi eşyanın bir gümrük beyannamesi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihraç edilmesi halinde, gümrük yükümlülüğü doğar.

188. b) Gümrük yükümlülüğü, söz konusu gümrük beyannamesinin tescili tarihinde başlar (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 188.maddesi).

 2-a) İhracat vergilerine tabi eşyanın gümrük beyanında bulunulmaksızın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkartılması halinde, gümrük yükümlülüğü doğar.

189. b) Gümrük yükümlülüğü, söz konusu eşyanın fiilen Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıktığı tarihte başlar (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 189.maddesi).

 3- Gümrük yükümlülüğü (İhracat vergilerine tabi eşyada gümrük yükümlülüğü); Normal usulde yapılan beyanlarda gümrük beyannamesinin tescil tarihinde, basitleştirilmiş usulde yapılan beyanlarda basitleştirilmiş işlemlere ilişkin beyannamenin ya da faturanın tescil edildiği ya da tescil hükmünde olan kayıt işleminin yapıldığı tarihte başlar (Gümrük Yönetmeliği’nin 488.maddesi).

 4-a) Eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi dışına ihracat vergilerinden tam veya kısmi muafiyete tabi tutularak çıkmasına ilişkin hükümlere uyulmaması halinde, gümrük yükümlülüğü doğar.

b-1) İhracat vergilerinin tam veya kısmi muafiyete tabi tutularak, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına gönderilmesine izin verilen eşyanın gümrük yükümlülüğü, izin verilen yerden başka bir varış yerine ulaştığı tarihte başlar.

b-2) Gümrük idarelerinin (b-1) bendinde belirtilen tarihin tespit edememesi halinde, eşyanın söz konusu muafiyete hak kazanmasına ilişkin hükümlere uyulduğunu kanıtlayan bir belgenin ibrazı için rejim hak sahibine süre verilir. Söz konusu belgenin ibraz edilememesi halinde, verilen sürenin bittiği tarihte gümrük yükümlüğü başlar (Gümrük Kanunu’nun 190.maddesi).

 D- ORTAK HÜKÜMLER

 1-a) … Aksine bir hüküm bulunmadıkça, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimine ilişkin tüm hükümlerin uygulanmasında esas alınacak tarih, beyannamenin tescil edildiği tarihtir.

61. b) Tescil edilmiş beyanname, ait olduğu eşyanın vergileri ve para cezalarından dolayı taahhüt niteliğinde beyan sahibini bağlar ve gümrük vergileri tahakkukuna esas tutulur (Gümrük Kanunu’nun 61.maddesinin 1 ve 2.fıkraları).

2- Gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihi kesin olarak tespit etmenin mümkün olmadığı hallerde, ilgili eşyaya ilişkin vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarının uygulanması için dikkate alınacak tarih, gümrük idarelerinin bu eşya için bir gümrük yükümlülüğü başladığı sonucuna vardıkları tarihtir.

Ancak, gümrük idarelerinin elde ettikleri bilgilerin gümrük yükümlülüğünün daha önceki bir tarihte başladığını tespit etmelerine imkân vermesi halinde, eşyanın ithalat veya ihracat vergileri tutarı, elde edilen bilgilere göre söz konusu yükümlülüğün başladığının anlaşıldığı en eski tarihteki vergi oranları ve diğer vergilendirme unsurlarına dayanılarak tespit edilir (Gümrük Kanunu’nun 193.maddesinin 2.fıkrası).

 3- İthali ve ihracı yasaklama veya kısıtlamaya tabi eşya için de Gümrük Kanunu’nun 181 ilâ 185, 188 ilâ 190.maddelerde belirtilen gümrük yükümlülüğü doğar. Ancak, sahte paralar ile tıbbi ve bilimsel amaçlı kullanımları nedeniyle yetkili idareler tarafından denetlenen ekonomik dolaşıma girmeyen narkotik uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin Türkiye Gümrük Bölgesine kanuna aykırı olarak girmesi halinde, kaçakçılık ve diğer ceza koyan kanun hükümlerine göre işlem yapılacağından, gümrük yükümlülüğü doğmaz. Bununla birlikte, cezai hükümler koyan kanunlar gereğince, gümrük vergilerinin ceza tespitine esas olması veya cezai kovuşturmaların gümrük yükümlülüğünün varlığına bağlı olması hallerinde, gümrük yükümlülüğü doğmuş sayılır (Gümrük Kanunu’nun 191.maddesi).    

II- GÜMRÜK YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SONA ERMESİ

 1- 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Kanun hükümleri saklı kalmak üzere, gümrük yükümlülüğü;

1. a) Vergilerin ödenmesi,
2. b) Vergilerin kaldırılmasına karar verilmesi,
3. c) Gümrük beyannamesinin iptal edilmesi,
4. d) Eşyanın bir gümrük rejimi kapsamında tesliminden önce zapt ve müsadere edilmesi veya imha edilmesi, 164’ üncü madde uyarınca imha veya terk edilmesi, doğal özellikleri veya beklenmeyen haller yahut mücbir sebep nedeniyle telef veya kaybı,
5. e) 182’inci madde uyarınca gümrük yükümlülüğü doğan eşyanın kanuna aykırı girişi nedeniyle müsadere edilmesi,

Hallerinde sona erer (Gümrük Kanunu’nun 208.maddesi).

2- 194.maddenin 1.fıkrası uyarınca doğan gümrük yükümlülüğü, bu işlemlerin iptal edilmesiyle ortadan kalkar (Gümrük Kanunu’nun 209.maddesi).

 III- YÜKÜMLÜ

 Yükümlü: Gümrük yükümlülüğünü yerine getirmekle sorumlu bütün kişileri ifade eder (Gümrük Kanunu’nun 3/11.maddesi),

Yükümlü: Mükellef/vergi Mükellefi.

1-a) İthalatta gümrük yükümlülüğünde yükümlü; Beyan sahibidir. Dolaylı temsil durumunda, hesabına gümrük beyanında bulunulan kişi de yükümlüdür. Dolaylı temsilde, temsilcinin yükümlülüğü, beyanda kullanılan verilerin yanlış olduğunu bildiği veya mesleği icabı ve mutat olarak bilmesi gerektiği durumlarla sınırlıdır. Gümrük Kanunu’nun 188’inci, 190’ıncı ve 194’üncü maddeleri uyarınca doğan gümrük yükümlülüğü için de bu hüküm uygulanır. 

181. b) Birinci fıkrada belirtilen rejimlerden biri için bulunulan beyanda kullanılan veriler, kanunen alınması gereken vergilerin tamamen veya kısmen tahsil edilememesine sebep olduğu takdirde, beyanın yapılabilmesi için bu verileri veren ve bu verilerin yanlış olduğunu bilen veya bilmesi gereken kişiler de gümrük vergilerinden sorumludur (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 181.maddesi).

 2- Gümrük Kanunu hükümlerine göre;

1. a) Eşyanın kanuna aykırı olarak girişini gerçekleştiren kişiler,
2. b) Eşyanın kanuna aykırı girişine iştirak eden ve girişin kanuna aykırı olduğunu bilen veya normal olarak bilmesi gereken kişiler,
3. c) Söz konusu eşyayı elde eden veya elinde bulunduran ve bu eşyayı elde ettiği veya aldığı sırada eşyanın kanuna aykırı olarak girdiğini bilen veya normalde bilmesi gereken kişiler,

Gümrük vergilerinden sorumludurlar (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 182.maddesi).

3- Gümrük Kanunu’nun 184/3.maddesine göre yükümlü: İthalat vergilerine tabi eşyanın geçici depolanmasından veya tabi tutulduğu gümrük rejiminin uygulanmasından doğan yükümlülükleri yerine getirmesi gereken kişi ya da söz konusu rejime tabi tutulması için konulmuş koşullara uyması gereken kişidir.

4- Gümrük Kanunu hükümlerine göre;

1. a) Eşyayı gümrük gözetiminden çıkaran kişiler,
2. b) Bu çıkarma işine iştirak eden ve eşyanın gümrük gözetiminden çıkarıldığını bilen veya normal olarak bilmesi gereken kişiler,
3. c) Söz konusu eşyayı elde eden veya elinde bulunduran ve bu eşyayı elde ettiği veya aldığı sırada gümrük gözetiminden çıkarıldığını bilen veya normal olarak bilmesi gereken kişiler,
4. d) Eşyanın geçici depolanmasında veya tabi tutulmuş olduğu gümrük rejiminin kullanılmasından doğan yükümlülükleri yerine getirmesi gereken kişiler,

Gümrük vergilerinden sorumludurlar (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 183.maddesi).

 5- Yükümlü, eşyayı tüketen veya kullanan, buna iştirak eden ve tüketimin veya kullanımın bu Kanun’a aykırı olduğunu bilen veya normal olarak bilmesi gereken kişidir/kişilerdir.

– Gümrük idarelerinin kaybolan eşyayı serbest bölgede tüketilmiş veya kullanılmış saydığı ve bu fıkranın uygulanmasına imkan bulunmadığı hallerde, eşyanın gümrük idarelerince bilinen en son kullanıcısı, gümrük vergilerini ödemekle yükümlü kişidir (4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 185/3.maddesi).

 6- İhracat vergilerine tabi eşyayı Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkaran, bu fiile iştirak eden, beyanda bulunulması gerektiğini bildiği veya bilmesi gerektiği halde beyanda bulunmayan kişiler, gümrük vergi ve resimlerinden sorumludur (Gümrük Kanunu’nun 189.maddesi).

 …

IV- CIF KIYMET İLE GÜMRÜK KIYMETİ ARASINDAKİ FARK

 CIF (Cif Kelimesi) : C (Cost = Maliyet), I (İnsurance = Sigorta), F (Fraight = Navlun) kelimelerinin İngilizce’deki baş harflerinden oluşmuştur.

Cif Kıymet veya eşyanın cif kıymeti: Eşya bedeli + sigorta bedeli + navlun ücreti toplamından oluşmaktadır.

 Eşyanın Gümrük Kıymeti: Kısaca, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 24.maddesine göre ithal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28. maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.

Cif kıymet veya eşyanın cif kıymeti, gümrük vergilendirme tekniği açısından en temel (fakat dar olan) matrah tanımıdır. Gümrük kıymeti veya eşyanın gümrük kıymeti ise gümrük vergilendirme tekniği açısından en geniş matrah tanımı olup, kıymete dair hemen her şeyi içine almaktadır. Kısacası, Cif kıymetle gümrük kıymeti aynı şeyler değildir.

Eşyanın Gümrük Kıymeti: 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 24.maddesine göre ithal eşyasının gümrük kıymeti, eşyanın satış bedelidir. Satış bedeli, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta 27 ve 28.maddelere göre gerekli düzeltmelerin de yapıldığı, fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır [[Şu kadar ki, eşyanın satış bedelinin gümrük kıymetine esas alınabilmesi, aşağıdaki koşullara bağlıdır: a) Eşyanın alıcısı tarafından elden çıkartılması veya kullanımı; -Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı ve bunların yetkili kıldığı merciler tarafından konulmuş olan, -Eşyanın tekrar satılabileceği coğrafi bölgeyi sınırlayan, -Eşyanın kıymetini önemli bir ölçüde etkilemeyen, kısıtlamalar dışında, hiçbir kısıtlamaya tabi olmamalıdır. b) Satış veya fiyat, kıymeti belirlenmekte olan eşya bakımından, kıymeti tespit edilemez bir koşul veya edim konusu olmamalıdır. c) Eşyanın alıcı tarafından tekrar satışı veya diğer herhangi bir şekilde elden çıkartılması ya da kullanımı sonucu doğan hasılanın bir bölümünün doğrudan veya dolaylı olarak satıcıya intikal etmesi halinde, ithal eşyasının fiilen ödenen veya ödenecek fiyatına 27’inci madde hükümlerine göre ilave yapılabilmelidir. d) Alıcı ve satıcı arasında bir ilişki bulunmamalı; ilişkinin varlığı durumunda ise, bu ilişki fiyatı etkilememeli, satış bedeli bu maddenin 2’inci fıkrası hükümlerine göre gümrük kıymeti olarak kabul edilebilir nitelikte olmalıdır. 2.a) Yukarıdaki fıkra hükümlerini uygulayarak satış bedelinin belirlenmesinde, alıcı ile satıcı arasında bir ilişkinin varlığı, satış bedelinin reddedilmesi için tek başına yeterli bir neden oluşturmaz. Böyle durumlarda, satışa ilişkin koşullar incelenerek, bu ilişkinin fiyatı etkilemediği belirlenirse, satış bedeli kabul edilir. …]].

– Fiilen ödenen veya ödenecek fiyat, ithal eşyası için alıcının, satıcıya veya satıcı yararına  yaptığı veya yapması gereken ödemelerin toplamıdır. Bu fiyat, ithal eşyasının satış koşulu olarak, alıcının satıcıya veya satıcının bir yükümlülüğünü karşılamak üzere üçüncü bir kişiye yaptığı veya yapacağı tüm ödemeleri kapsar. Ödemeler, para transferi şeklinde olabileceği gibi, akreditif veya ciro edilebilir bir kıymetli evrak kullanılarak ya da doğrudan veya dolaylı yapılabilir (Gümrük Kanunu’nun 24/3-a.maddesi).

…

V- İTHALATTA MATRAH

 İthalatta verginin matrahı aşağıda gösterilen unsurların toplamıdır:

1. a) İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınmaması veya malın gümrük vergisinden muaf olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri, bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
2. b) İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
3. c) Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler. (3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 21.maddesi).

 VI- KKDF’NİN KONUYA İLİŞKİN HÜKÜMLERİ

 07.06.1988 tarih ve 19835 sayılı RG:’de yayımlanan 88/12944 sayılı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Hakkında Karar’ın 3/d. maddesine göre: Kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekline göre yapılan ithalatlarda % 6 oranında fon tahsil edilir. 

 İhracatın finansmanı için Türk Lirası veya döviz olarak kullandırılan krediler ile Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışından ihracatın finansmanı için sağlayacağı kredilerde (ihracatı teşvik belgesi, dahilde işleme izin belgesi ve vergi, resim ve harç istisnası belgesine bağlanmış ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin finansmanında kullandırılanlar dahil) ve İhracatı Teşvik Belgesi ile Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme sekline göre yapılan ithalatta, yukarıdaki oranlar sıfır olarak uygulanır (88/12944 sayılı KKDF Hakkında Karar’ın 3/d.maddesi, 88/12944 Sayılı Karara İlişkin KKDF Fonu Hakkında 6 Sayılı Tebliğ’in 2/d.maddesi).

 – 8/4/2015 Tarihli Ve 2015/7511 Sayılı Kararnamenin Eki Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintileri Hakkında Karar’ın (10.04.2015 Tarih ve 29322 Sayılı R.G.) 1.maddesine göre: Ekli listede yer alan malların kabul kredili, vadeli akreditif ve mal mukabili ödeme şekillerine göre ithalatında Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesintisi oranı % 0 (sıfır) olarak tespit edilmiştir. Bu eşyalarda KKDF kesintisi % 0 olarak uygulanır.

88/12944 sayılı KKDF Hakkında Karar’ın 4/9.maddesi ile 88/12944 Sayılı Karara İlişkin KKDF Fonu Hakkında 6 Sayılı Tebliğ’in 3/9.maddesine göre: Petrol, (petrol mahsulleri dahil), gübre, gübre hammaddesi, buğday, arpa ithalatının finansmanı amacıyla kullandırılacak krediler ve ithalat işlemlerinden KKDF kesintisi yapılmaz.

21/7/2004 Tarihli ve 2004/7668 Sayılı Kararnamenin Eki Karar’ın 2.maddesine göre: Petrol (petrol mahsulleri dahil), gübre, gübre hammaddesi, buğday ve arpa ile buğday ve arpanın Dahilde İşleme Rejimi kapsamında yurt içinde işlenmesi sonucu elde edilen ikincil işlem görmüş ürünlerin ithalatının finansmanı amacıyla kullandırılacak krediler ve ithalat işlemlerinden Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesintisi yapılmaz.

VII- KONUYA İLİŞKİN BAZI MEVZUAT HÜKÜMLERİ

 – 1. Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır.

2. Eşya ticaretine ilişkin özel hükümlerle belirlenmiş diğer önlemler, gerektiği takdirde, söz konusu eşyanın tarife pozisyonuna göre uygulanır (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 15.maddesi).

 – Türkiye Gümrük Bölgesine gelen eşyanın serbest dolaşıma girişi; ticaret politikası önlemlerinin uygulanması, eşyanın ithali için öngörülen diğer işlemlerin tamamlanması ve kanunen ödenmesi gereken vergilerin tahsili ile mümkündür.  …   (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 74.maddesi, Gümrük Yönetmeliği’nin 205.maddesi).

 – Eşyanın gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin Türk Lirası olarak beyanı zorunludur. Fatura veya diğer belgelerde yazılı yabancı paralar, gümrük yükümlülüğünün başladığı  tarihte yürürlükte olan T.C. Merkez Bankası döviz satış kurları üzerinden Türk Lirasına çevrilir (4458 Sayılı Gümrük Kanunu’nun 30.maddesi, Gümrük Yönetmeliği’nin 57.maddesi).

 – Gümrük vergileri Türk Lirası olarak ödenir. Bu ödeme 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda öngörülen usullere göre yapılır.  …   (Gümrük Kanunu’nun 200.maddesi).

 –  l. Bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenen eşya, bu rejime uygun şekilde yetkili gümrük idaresine beyan edilir.

2. İhracat, hariçte işleme, transit veya antrepo rejimi için beyan edilen serbest dolaşımda bulunan eşya, gümrüğe verilen beyannamenin tescilinden itibaren Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkıncaya veya imha edilinceye ya da gümrük beyannamesi iptal edilinceye kadar gümrük gözetimi altında kalır (Gümrük Kanunu’nun 58.maddesi, Gümrük Yönetmeliği’nin 112.maddesi).

VII- FORWARD İŞLEMİ:

İlgili Firma’nın (…   A. Ş.’nin) ilgi yazısında aynen: “İthalat operasyonlarında kurun (döviz kurunun) bankayla anlaşılarak sabitlenmesi.

Örnek :

Invoice (Fatura) Tutarı:  10.000.000.- USD

Invoice Tarihi:  01.09.2021

İthalat Tarihi : 10.09.2021 / 30.09.2021 (parçalı ithalat)

Ödeme Tarihi: 25.09.2021

Örnek işlemde, 01.09.2021 tarihinde bankayla ödeme vadesinde (25.09.2021 tarihinde) kur (1-USD = 8,00-TL) 8-TL olarak sabitlenmiştir. Ödeme vadesinde Firmanın bankadaki TL hesabında 80.000.000-TL bulundurulur/bulunmaktadır. Banka yurt dışına ithalat bedeli/tutarı olarak 10.000.000-USD transfer eder. İşlemle ilgili ilave herhangi bir faiz, komisyon, vb. ödemesi yapılmaz.

Soru: Bu kapsamda ithalat beyannamesinde beyan edilen kur bilgisine göre herhangi bir kur farkı dikkate alınmalı mıdır?  denilmektedir.

VIII- DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Yukarıda Ayrıntıları Verilen Mevzuat Hükümleri Işığında Konu Birlikte Değerlendirildiğinde:

1- İlgili Banka/banka şubesi ile ithalat öncesinde (Örneğin 01.12.2021 tarihinde) anlaşma yapılarak ödeme vadesinde (Örneğin 25.09.2021 tarihinde) döviz kurunun (Örneğin 1-USD = 8,00-TL olarak) sabitlenmesi ve Firmanın ilgili banka hesabında toplam 80.000.000-TL para bulundurulması, bankanın yurt dışında bulunan satıcıya/yurt dışına toplam 10.000.000-USD göndermesi, yani yurt dışına 10.000.000-USD döviz transferi yapması, İthalatçı Firma (…   A. Ş.) tarafından ne öncesinde, ne de sonrasında ilgili Bankaya/banka şubesine ilave olarak her hangi bir faiz, vade farkı, komisyon, fark tutar, … vb. ödenmediği durumda; Bizim “Firma/ …   A. Ş.” olarak ilgili bankadan 10.000.000-USD döviz alışı (10.000.000-USD yurt dışına döviz transferi) karşısında ilgili bankaya ödediğimiz tutar 80.000.000-TL’dir.

İsterse, ilgili bankadan dövizi aldığımız ve/veya yurt dışına gönderdiğimiz 25.09.2021 tarihinde 1-USD = 9,00-TL, 10.000-USD X 9,00-TL = 90.000-TL olsun.  Bizim ödediğimiz TL tutarı, yani 10.000.000-USD’nin bize, Firmamıza maliyeti 80.000.000-TL’dir. Anlaşmamız sonrasındaki döviz kuru artışı bizi etkilememektedir, ilgilendirmemektedir.

2- 80.000-TL vererek satın aldığımız ve yurt dışına/satıcıya (ihracatçıya) yaptığımız 10.000.000-USD tutarındaki döviz transferini/döviz transfer belgesini; ister 1 defalık ithalatta kullanalım, isterse birden fazla/parçalı ithalatta (düşümlü) kullanalım sonuç değişmez.

3- Vergi mükellefiyetinin başlangıcı, beyanname tescil tarihidir. İthalat vergileri ödenirken, ilgili gümrük (Serbest dolaşıma giriş) beyannamesi kapsamı eşyaların döviz cinsinden olan tutarı, gümrük (Serbest dolaşıma giriş) beyannamesinin tescil tarihindeki TC.Merkez Bankası Döviz Satış Kuru dikkate alınarak TL’ye çevrilir ve söz konusu eşya için gümrükçe tahsil edilen tüm vergiler TL olarak bu tutar/matrah dikkate alınarak tahakkuk (hesaplama), tebliğ ve tahsil edilir.

– Haliyle, beyanname tescil tarihinden sonra döviz kuru artışı sebebiyle beyanname (ithalat) tutarı, vergi matrahı TL olarak artmış olsa bile, -(beyanname tescil/vergi mükellefiyetinin başlangıcı tarihindeki döviz kuru dikkate alınacağı için)- beyanname tescil tarihinden (Vergi mükellefiyetinin başlangıcından) sonra döviz kurundaki artış/yükseliş sebebiyle TL bazında meydana gelen bu artış, eşyanın Gümrük kıymetini ve/veya ithalatta KDV matrahını, gümrük vergi ve resimlerine esas olan matrahı, matrah tutarını etkilemez, artırmaz. 

4- 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 21.maddesinin (c) fıkrasına göre de; Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyenler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler KDV matrahına katılır, ithalatta KDV matrahının bir unsurudur.

Yani, ithalatta KDV matrahına katılacak unsurlar beyanname tescil tarihi ve öncesi ile sınırlandırılmış olup, beyanname tescil tarihinden sonra yapılan değişiklikler ve artışların matraha dahil edilmemesi gerekmektedir. 

Diğer bir deyişle; Mal/eşya İthalatı ve ihracatında vergi mükellefiyeti başlangıcı ilgili gümrük beyannamesinin tescil tarihidir. Beyannamenin tescil tarihine kadar yapılan giderlerden KDV’si ödenmeyenler KDV matrahına katılır. Beyanname tescil tarihinden sonra kur artışı sebebiyle meydana gelen artışlar -da- matraha katılmaz.

– Gümrük vergi ve resimlerinin/ gümrükçe alınan vergi ve resimlerin tahakkuk, tebliğ ve tahsil aşamasında, beyanname tescil (vergi mükellefiyeti başlangıç) tarihindeki TC.Merkez Bankası döviz satış kuru dikkate alınır. Beyanname tutarı/Eşyanın Gümrük Kıymeti, bu kurdan TL’ye çevrilerek ilgili vergiler tahakkuk/hesaplama, tebliğ ve tahsil edilir.

5- Şayet ticaretimize (ithalat ve/veya ihracatımıza) konu olan nesne bir mal/eşya değil de, bir hizmet (Örneğin: mühendislik, işçilik, bakım, montaj gideri, … vb.) olsa, o zaman yapacağımız hizmet ithalatı ilgili Mali Mevzuata tabi olur.

Örneğin: …   A. Ş.’nin Kocaeli tesislerindeki makine – ekipman ve yakıt tanklarının yıllık bakımı için 01.09.2021 tarihinde Almanya’dan mühendisler ve ustalar geldiğini, 10 iş günü çalıştıklarını, bunun karşılığı (bakım ve onarım gideri) karşılığı olarak yurt dışından 20.09.2021 tarihli 10.000-EUR tutarında fatura geldiğini, Firmamızdaki ilgili birimin/ arkadaşların bahsi geçen hizmet tutarını zamanında 2021 Ekim veya Kasım ayında 2 Nolu KDV Beyannamesiyle İlgili Vergi Dairesine beyan ettiklerini, beyan tarihi itibarıyle döviz kurunun (1-EUR = 11,00-TL ve beyan edilen matrahın 110.000.-TL) olduğunu, söz konusu hizmet giderinin Firmamızca beyandan sonra 25.12.2021 tarihinde yurt dışına gönderildiğini/ ödendiğini ve bu tarih itibarıyle (1-EUR = 12,00-TL, 10.000-EUR X 12,00-TL = 120.000-TL) olduğunu varsayalım.

İlgili Mali Mevzuata göre; [3065 sayılı KDV Kanunu’nun 6, 8, 9 ve 10, 24, 34, 35.maddeleriyle ilgili diğer mevzuat hükümleri gereği, sorumlu sıfatıyla ilgili Vergi Dairesi’ne beyan edilmesi, 2 Nolu KDV düzeltme beyannamesi verilmesi ve tekabül eden KDV’nin ödenmesi gerekir.]

Yurt dışına gönderilen/ödenen tutar TL cinsinden 120.000-TL – Beyan edilen tutar 110.000-TL = 10.000-TL döviz kurundaki yükselişten dolayı meydana gelen KDV matrah artışı olup, söz konusu 10.000-TL’nin 2021 Aralık ayında veya en geç 26.01.2022 tarihine kadar ilgili Vergi Dairesine Düzeltme Beyannamesi verilerek 10.000-TL matrah farkına tekabül eden KDV’nin ödenmesi gerekir.   

Kısacası; Mal/eşya ithalinde ilgili beyannamenin tescil tarihinden sonra döviz kurunun yükselmesi nedeniyle oluşan farklar ithal eşyasının Gümrük Kıymetine ve/veya İthalatta KDV Matrahına katılmaz. Dikkate alınmaz.

 Ancak, hizmet ithalinde dikkate alınır ve oluşan matrak farkı ilgili vergi dairesine düzeltme beyannamesinle beyanda bulunularak KDV’si ödenir.

KDV Kanunu’nun 29.maddesi gereği; Mükellefler, 2 Nolu KDV beyannamesiyle sorumlu sıfatıyla ödedikleri KDV’yi, -(dönemsellik ilkesine bağlı kalmak şartıyla)- 1 Nolu KDV Beyannamesiyle indirim konusu yapabilirler.

Önemli Not: İstisnani durumlar hariç Gümrük Mevzuatı açısından vergi ve resimlerin, cezaların hesaplanması, ödenmesi veya teminata bağlanması sırasında TC.Merkez Bankası Döviz Satış Kuru,

Mali Mevzuat açısından vergi ve resimlerin, cezaların hesaplanması, ödenmesi veya teminata bağlanması sırasında TC.Merkez Bankası Döviz Alış Kuru,

Dikkate alınır.